41 чулуу дөчин нэгэн хэлтэй

 

Социализмын үе. Нутаг нугадаа алдартай биш ч өөрийнхөө хэмжээнд чулуу татчихдаг нэгэн залуу эр хот хүрээ орчихоод гэр рүүгээ буцаж явжээ. Замдаа бага шиг голын эрэг дээр бууж мориныхоо эмээлийг аван нурууг нь амрааж, цангааг нь тайлах зуураа тэрүүхэндээ дугхийгээд авчээ. Тэгээд сэрүүтээ морио эмээллэж элдэв бэлэг сэлт чихсэн богцоо ганзаганаасаа сайн гэгч бөхлөж аваад хөдөлжээ. Явсаар санаа амарч болох хэрийн газар гэртээ дөхөж ирээд дахин мориноосоо буув гэнэ. Энэ удаа газраас дөчин нэгэн чулуу түүж аваад мэргэлжээ. Тэгтэл мэргэнд нь гэртээ харивал эхнэр нь үхэхээр бууж байна гэнэ. Гайхан сандарч "Хэрвээ би харихгүй байвал эхнэрээ аварч болох нь уу” гээд дахин татжээ. Гэтэл энэ удаа мэргэнд нь харихгүй бол өөрөө үхэхээр буужээ. Ийнхүү бодолд автан яах учраа олохгүй явсаар уг нутгийнхаа сайн мэргэлдэг нэг өвгөнийд очиж үнэн байдлаа хэлэв. Гэтэл өвгөн чулуугаа татаад харж харж байснаа 
-За хүү минь, санаа зовох зүйл алга. Харин авч яваа богцтой зүйлээ хээр хаячихаад гэртээ оч, тэгвэл зүгээр юм байна. Хаяхаасаа өмнө богцоо задлаж болохгүй шүү гэж анхааруулжээ. Ингээд өнөө эр хот хүрээг зорин байж, бөөн ажил явдал болон аваад явж буй захиасны чухал зүйл байсан ч яалт ч үгүй өвгөн мэргэчийн үгэнд орон тэмдэгтэй газар богцоо орхиод явжээ. Ингээд гэртээ хоосон харьж гэнэ. 

Тэгтэл эхнэр нь өөдөөс нь 
-Явж явж авч ирсэн ачаа бараагаа хээр хаячихаад ирдэг чам шиг тэнэг хүн хаана байна. Чи ер нь мэргэлээд л байдаг хүн, юу олж мэдсэн юм, яаж гийгүүлсэн юм бэ. Цаад шуналтай өвгөн чинь чиний богцыг очоод авчихсан, одоо гэртээ хариад чамайг сайхан малласандаа сэтгэл нь ханаад, инээдээ барьж ядан суугаа даа. Эсвэл чи мөнгөөрөө архи уучихаад худлаа заль зохиож байна уу, хүүхэн шуухан эргүүлж яваад алдчихсан уу…, гэхчилэн толгой түрүүгүй загнажээ. Юутай ч энэ байдлаар маргааш өглөө нь болов.

Өнөө эр бодож бодож
-Дүүрсэн хэрэг буцаж очоод өнөө богцоо аваад ирэе. Эсвэл нээрээ…, өнөө өвгөн араас дагаж явж байгаад авчихсан болов уу гэхчилэн бодсоор мориндоо морджээ. Явсаар богцоо орхисон газраа ирлээ. Байж л байв, гэхдээ нэг талд нь эрхий хуруу орчихмоор нүх гарсан байв гэнэ. Дотор юмс нь бүрэн байлаа. Энэ ямар учиртайг мэдэхээр дахиад л нөгөө мэргэч өвгөнийд ирлээ. Тэгээд асуужээ. Хариуд нь
-Наадах чинь сум могой гэгч аюултай амьтны ул мөр байна. Чи замдаа Могойн голын эрэг дээр амарсан бололтой, тэнд л наад аюултай амьтан чинь элбэг байдаг юм. Хэрвээ чи үүнийг мэдэлгүй харьсан бол богцоо эхнэртээ өгөөд, эхнэр чинь задлах байсан. Тэгээд үхнэ гэсэн үг. Харин чи хариагүй хээр хоносон бол энэ могой богцноос ингэж гарч ирээд өөрийг чинь алах байсан гээд цоорхой нүхрүү нь зааж гэнэ. Ийнхүү учрыг олж, өөрийнхөө болон эхнэрийнхээ амийг аварсан залуу баяртай байсан ч ингэж хэлжээ.
-Өвгөн ах минь, та хэлээгүй бол би, эсвэл эхнэр маань үхэх байлаа. Үүнд баяртай байгаа ч гэсэн, энэ дөчин нэгэн чулууны мэргээр би гэдэг хүн энэ яваа насаараа л оролдож байна. Гэтэл бас болоогүй л байна даа, сурах ч хол бололтой доо гээд санаа алджээ. Өвгөн
-Үгүй ээ, чи сайн мэргэлсэн байна. Гэхдээ дөчин нэгэн чулуу дөчин нэгэн хэлтэй байдаг. Чи нэг л чулууны хэлийг нь ойлгоогүй байсан. Цаашдаа дажгүй ээ, чи сурна гэв. Залуу эр хариад бүх учрыг хэлж эхнэрийнхээ амыг нэг сайн асуугаад инээжээ.